日本が好き

สวัสดีค่ะ ต้อนรับเข้าสู่วันแรกของการทำงานในสัปดาห์นะคะ ตอนนี้ทางกรมอุตินิยมวิทยาของไทยก็ได้ประกาศว่าประเทศไทยเข้าสู่ฤดูร้อนแล้ว ช่วงอากาศร้อนแบบนี้ ก็อยากกินอะไรเย็นๆ นะคะ แต่ก็อย่าทานเย็นมากเกินไปนะคะ เดี๋ยวร่างกายปรับตัวไม่ทัน

แต่สำหรับประเทศญี่ปุ่น วันที่ 20 มีนาคม คือวันชุนบุน (Vernal Equinox Day / 春分の日) หรือเรียกเป็นภาษาไทยแบบเก๋ไก๋ว่า “วสันตวิษุวัต” เป็นวันเริ่มต้นเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิ ค่ะ อากาศกำลังเย็นสบายเลยทีเดียว



Equinox คือปรากฏการณ์ที่แสงจากดวงอาทิตย์ตั้งฉากกับเส้นศูนย์สูตรพอดี ทำให้เกิดกลางวันกลางคืนที่ยาวเท่ากัน ปีนึงจะเกิดสองหน คือ March equinox และ September equinox ซึ่งปรากฏการณ์นี้จะเป็นจุดแบ่งฤดูกาลของซีกโลกเหนือและใต้โดย

March equinox ซีกโลกเหนือจะย่างเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิ และซีกโลกใต้ย่างเข้าฤดูใบไม้ร่วง

September equinox ซีกใต้เหนือจะย่างเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิ และซีกโลกเหนือย่างเข้าฤดูใบไม้ร่วง

ในตอนนั้นเราจะเห็นดวงอาทิตย์ทำมุมกับเส้นศูนย์สูตรของท้องฟ้าเท่ากับองศาของละติจูดพอดี ซึ่งถ้าเราไปอยู่ที่ขั้วโลกทั้งสอง เราก็จะเห็นพระอาทิตย์ยี่สิบสี่ชั่วโมงเลยครับ (แต่จะอยู่ที่ขอบฟ้าพอดี เพราะมันทำมุมฉาก)





Vernal Equinox = วสันตวิษุวัต หมายความว่า จุดที่มีกลางวันและกลางคืน เท่ากันในฤดูใบไม้ผลิ

Autumnal Equinox = ศารทวิษุวัต หมายความว่า จุดที่มีกลางวันและกลาง
คืนเท่ากันในฤดูใบไม้ร่วง (วันศารท คือวันเริ่มต้นของ
ฤดูใบไม้ร่วง)

ความสำคัญของวันนี้ก็คือ เป็นวันที่เวลากลางวันกับกลางคืนยาวเท่ากัน และเป็นวันแรกเริ่มของฤดูใบไม้ผลิที่แท้จริง คนญี่ปุ่นสมัยเก่าก่อนให้ความสำคัญกับวันนี้ค่อนข้างมาก โดยถือว่า “เป็นวันที่เราควรระลึกถึงพระคุณของธรรมชาติ และเป็นวันแห่งความเพียรพยายามเพื่ออนาคต”

เหตุที่ชาวญี่ปุ่นสมัยก่อนคิดว่าวันนี้ควรเป็นวันเริ่มต้นของความเพียรนั้น สันนิษฐานว่าอาจได้มาจากลักษณะการดำรงชีวิตของสัตว์หลากชนิด ที่ตื่นขึ้นจากการจำศีลในวันชุนบุน เพื่อหาอาหารอีกครั้ง อีกทั้งฤดูใบไม้ผลิยังเป็นสัญลักษณ์ของความกระปรี้กระเป่า หลังต้องซึมเศร้ากับความหนาวมาเป็นเวลานาน

รัฐบาลญี่ปุ่นได้ประกาศให้วันชุนบุนเป็นวันหยุดราชการเป็นครั้งแรกเมื่อปี 1948 ซึ่งในช่วงก่อนหรือหลังวันชุนบุน ชาวญี่ปุ่นจะเดินทางไปเคารพหลุมศพบรรพบุรุษเพื่อแสดงความรู้สึกขอบคุณ




ในวันนี้ คนญี่ปุ่นจะเดินทางกลับไปยังบ้านเกิดเพื่อไปทำบุญให้กับบรรพบุรุษ โดยส่วนใหญ่มักจะทำพิธีกันที่บริเวณสุสานมากกว่าในบ้านครับ ตามความเชื่อของคนญี่ปุ่น โลกจะแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ โลกที่คนยังมีกิเลสตัณหาอยู่ (Bonno no sekai) ตั้งอยู่บริเวณทิศตะวันออก สัญลักษณ์คือช่วงเวลากลางวันและโลกของผู้ที่หลุดพ้นแล้ว (Satori no sekai) ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศตะวันตก สัญลักษณ์คือเวลากลางคืน ถ้าพูดง่ายๆก็คือ โลกของผู้ที่ยังมีชีวิตกับโลกของผู้ที่ล่วงลับ




สำหรับคนญี่ปุ่นที่นับถือพุทธศาสนานิกายมหายานซึ่งมีความเชื่อที่แตกต่างกับพุทธศาสนานิกายเถรวาทค่อนข้างมากนั้น เชื่อว่าในยามที่บุคคลในครอบครัวนั้นจะเสียชีวิตหรือเสียชีวิตไปแล้ว ถ้าลูกหลานทำบุญ สวดมนต์อุทิศส่วนกุศลไปให้ ดวงวิญญาณก็สามารถไปอยู่ในภพภูมิที่ดีได้




ดังนั้น ในวันที่กลางวันกลางคืนยาวเท่ากันนี้ โลกของเรากับโลกที่บรรพบุรุษอาศัยอยู่จะเชื่อมต่อกันทำให้สามารถติดต่อ ทำบุญอุทิศส่วนกุศลไปให้ผู้ที่ล่วงลับได้ง่ายขึ้น อีกทั้งเมื่อตรงกับฤดูใบไม้ผลิที่เป็นสัญลักษณ์ของการเริ่มต้นใหม่ ก็ถือเป็นการบอกกล่าวเรื่องดี ๆ ให้แก่บรรพบุรุษได้ทราบและไม่ต้องเป็นห่วงลูกหลานที่ยังมีชีวิตอีกด้วย

นอกจากนี้ ยังมีหลายพื้นที่ของประเทศญี่ปุ่นที่นิยมจัดงานมาราธอน คล้ายเพื่อเป็นการเรียกความมีชีวิตชีวาให้กับร่างกายอีกด้วย



และในวันนี้อาหารที่ชาวญี่ปุ่นนิยมรับประทานเป็นธรรมเนียมก็คือขนม “โบตะโมจิ” (牡丹餅) เป็นขนมโมจิประเภทหนึ่ง ทำจากข้าวสองชนิด (ส่วนใหญ่คือข้าวโมจิ) ผสมกัน นึ่งหรือหุงให้นิ่มแต่ยังพอเป็นเม็ด ปั้นเป็นก้อนกลมแล้วโปะชุบข้างนอกด้วยถั่วแดง คำว่าโบตะนั้นเชื่อว่าแผลงมาจากชื่อดอกโบตั๋น ซึ่งเป็นดอกไม้ที่บานในช่วงฤดูใบไม้ผลิ อีกทั้งรูปร่างของขนมซึ่งด้านนอกหุ้มด้วยถั่วแดงกวน ด้านในเป็นข้าวเหนียวนั้น มองเผินๆคล้ายดอกโบตั๋นที่นิยมนำมาประดับหิ้งพระ หรือวางหน้าสุสานบรรพบุรุษนั่นเอง

แล้วญี่ปุ่นก็มีสำนวนที่เกี่ยวกับ "โบตะโมจิ" ด้วยนะคะ

【棚から牡丹餅（たなからぼたもち）】




อันนี้เป็นสำนวนแปลสั้นๆ ว่า "ส้มหล่น" แปลตรงๆ คือมี "โมจิ (ของดี) หล่นลงจากหิ้ง (มาอยู่ในมือ)"