日本が好き

สวัสดีวันจันทร์ค่ะ วันแรกของการทำงาน

วันอาทิตย์ที่ผ่านมามีโอกาสได้พักผ่อนอ่านหนังสืออยู่บ้าน ได้อ่านหนังสือเล่มหนึ่งที่แนะนำการใช้ชีวิตในญี่ปุ่น

หัวข้อเรื่องเขาเขียนว่า “เมื่อเห็นสุนัขนำทาง “ทำเป็นมองไม่เห็นคือเมตตา” อ่านจั่วหัวแล้วก็งง มันยังไงกัน เห็นแล้วบอกให้ทำเป็นไม่เห็น อะไรกัน?
แต่พออ่านเข้าไปในเนื้อความถึงได้เข้าใจ เมื่อพบเห็นสุนัขนำทางคนตาบอดที่ผูกสายจูงและสวมสายรัดอก หมายถึง สุนัขตัวนั้นกำลังปฏิบัติหน้าที่อยู่ หากเราไปลูบหัว ให้อาหาร ส่งเสียงเรียก หรือคอยจ้องมอง จะทำให้สุนัขเสียสมาธิ และอาจเป็นเหตุให้เกิดอันตรายต่อคนตาบอดที่จูงสุนัขนำทางได้



ตอนฉันเรียนที่มหาวิทยาลัย ก็มีอาจารย์ท่านหนึ่งเป็นผู้พิการทางสายตา แล้วท่านก็มีสุนัขนำทางหรือไกด์ด็อก (Guide Dog) ชื่อว่า “เจ้าสกี๊ด" สุนัขสีดำพันธุ์ ลาบราดอร์ รีทรีพเวอร์ (Labrador Retriever) มันเป็นสุนัขที่น่ารักมาก มันสามารถนอนอยู่นิ่งๆ ได้ในขณะที่อาจารย์บรรยาย พลอยทำให้ฉันรู้สึกเกรงใจไปด้วย จะคุยเล่นกับเพื่อนก็อายสุนัขเนอะ

แล้วในวันที่อาจารย์ไม่มีสุนัขนำทางเพราะมันตายไปนั้น อาจารย์ต้องกลับมาใช้ไม้เท้านำทาง อาจารย์แสดงความในใจว่า "สุนัขนำทางพาเราเข้าประตูถูก แต่ถ้าใช้ไม้เท้าต้องกะด้วยความรู้สึก ใช้ไม้เท้าเขี่ย อย่างวันนี้แท็กซี่ส่งไม่ตรงบันไดทำให้ไม่รู้บันไดอยู่ซ้ายหรือขวาต้องใช้ไม้เท้าเขี่ยไปยาวๆ แต่ถ้ามีสุนัขนำทางจะไม่มีปัญหา พอลงแท็กซี่ สุนัขสามารถพาเดินขึ้นบันไดได้ถูกต้องแน่นอน"



เส้นทาง ... กว่าจะมาเป็นสุนัขนำทาง
เส้นทางของสุนัขนำทางต้องผ่านการฝึกและบททดสอบอย่างหนัก สุนัขต้องมีความอดทนสูง ฝึกง่าย และมีใจรักการบริการ ซึ่งสุนัขที่ทำหน้าที่นี้ได้ดีมักจะเป็นสุนัขพันธุ์โกลเด้น รีทรีฟเวอร์ ลาบราดอร์ รีทรีฟเวอร์ เยอรมัน เชฟเพิร์ด เกรทเทอร์ สวิสส์ เมาน์เทนด็อก

ตามโรงเรียนฝึกสอนสุนัขจะผสมพันธุ์สุนัขใช้เอง จากนั้นในแต่ละปีจะมีอาสาสมัครนำสุนัขไปฝึกใช้ชีวิตในบ้านชุดละ 30 ตัว ปีละ 10-12 ชุด ซึ่งเมื่อครบกำหนดเวลาก็จะนำมาให้ทางโรงเรียนเพื่อคัดสุนัขตรงตามมาตรฐานที่กำหนด เมื่อประเมินแล้วว่าสุนัขมีความสามารถมาก-น้อยแค่ไหน จึงนำมาฝึกเป็นสุนัขนำทาง ส่วนสุนัขที่ไม่ผ่านเกณฑ์ที่กำหนดไว้จะมีอาสาสมัครนำกลับไปเลี้ยงเป็นสุนัขเฝ้าบ้านต่อไป

สุนัขที่ผ่านเกณฑ์จะถูกนำไปฝึกเพื่อทำหน้าที่สุนัขนำทางเป็นเวลา 6 เดือน และเมื่อครบกำหนดเวลาได้รับการฝึกตามหลักสูตรเรียบร้อย จากนั้นจึงให้ผู้พิการทางสายตาได้ฝึกทำความคุ้นเคยกับสุนัขเป็นเวลา 1 เดือน

ผู้พิการทางสายตาไม่มีสิทธิ์เลือกสุนัข ก่อนที่จะได้สุนัขไปฝึก ครูฝึกจะทำหน้าที่เหมือนสุนัขนำทาง พาเราเดินเป็นเวลา 2-3 วัน เพื่อดูจังหวะการเดินของเราเป็นอย่างไร ความแข็งแรง การต้านทานต่อแรงฉุดกระชากเป็นอย่างไร จากนั้นครูฝึกจะไปพิจารณาดูว่าสุนัขพันธุ์ไหน ตัวไหนเหมาะกับคนไหน

ตลอดระยะเวลา 1 เดือนนั้น ในช่วง 2-3 วันแรกจะทำการทดสอบการใช้คำสั่งบังคับสุนัขภายในโรงเรียน วันต่อมาจึงเคลื่อนย้ายออกไปฝึกในเมืองเล็กๆ

"ครูฝึกบอกแผนที่เมืองให้จินตนาการ อย่างเมืองนี้เป็นบล็อกสี่เหลี่ยม เมื่อเดินไปถึงแยกแรกให้เลี้ยวขวาแล้วกลับมาที่เดิม พอปล่อยให้สุนัขเดินตามบล็อกกลับมาที่เดิมแล้ว ครูฝึกจะเพิ่มปริมาณซอยมากขึ้นมีทั้งฝึกโดยให้รถวิ่งตัดหน้าและเบรกอย่างรวดเร็วตรงหน้าเราพอดี ทดสอบว่าสุนัขจะหยุดและเราจะหยุดตามสุนัขหรือไม่"

ใช้ระยะเวลาเพียง 11 วันก็เป็นที่รู้ผลว่าสุนัขนำทางและเจ้าของสามารถทำความคุ้นเคยกันได้หรือไม่ ใช้เวลา 11 วันก็รู้แล้วว่าสุนัขจะเชื่อฟังเราหรือเปล่า วันแรกๆ แน่นอนว่าสุนัขจะไม่ฟัง แต่ครูฝึกจะสอนวิธีบังคับบัญชาในการเป็นเจ้านาย ให้รางวัลเมื่อสุนัขทำตามคำสั่ง ถ้าเจ้าของสั่งแล้วสุนัขไม่ยอมทำงาน สั่งแล้วมันไม่สนใจก็ต้องเปลี่ยนสุนัขตัวใหม่

สำหรับที่ประเทศญี่ปุ่นนั้นเขาจะมีระบบในการบริจาคน้องหมา โดยจะเลือกสุนัขที่ผูกพันกับเจ้าของ มากกว่าสิ่งเร้ารอบตัว

สุนัขที่นำมาฝึก เป็นสุนัขนำทางได้ดี คือ
(1). สุขภาพพื้นฐานดี
(2). ตอบสนองต่อสิ่งเร้า อย่างพอดี
แล้วก็สุนัขที่ถนัดขวา (right pawed dogs) จะฝึกได้ง่ายกว่าถนัดซ้าย (left pawed dogs)
วิธีดู คือ สุนัขมักจะเดินด้วยขาข้างที่ถนัดก่อน ถ้าถนัดขวา จะยื่นขาขวาออกเดิน เป็นขาแรก
ถ้าให้ของเล่น หรือ อาหาร ถ้าถนัดขวา มักจะยื่นขาขวาไปก่อน แล้วมักจะฝึกเป็นสุนัขนำทางคนตาบอดได้ดีที่สุด
เพราะว่าสุนัขถนัดซ้าย มีความคิดสร้างสรรค์สูง (creative - ครีเอทีฟ) จะชอบเล่นพลิกแพลงและซน จึงไม่เหมาะเป็นสุนัขนำทางที่ต้องมีสมาธิและนิ่ง



ถ้าเพื่อนๆ สนใจเกี่ยวกับสุนัขนำทาง สามารถดูได้จากภาพยนตร์เกี่ยวกับสุนัขที่น่ารักจากญี่ปุ่นเรื่อง Quill หรือ โฮ่ง (ฮับ) เจ้าตัวเนี๊ยซี้ 100% เรื่องราวของความประทับใจ ระหว่างคนตาบอดกับสุนัขนำทางแสนรู้พันธุ์ลาบราดอร์ กำกับโดย Yoichi Sai ผู้กำกับฝีมือเยี่ยมเจ้าของผลงาน All Under The Moon ที่กวาดรางวัลมากถึง 53 รางวัล ภาพยนตร์เรื่องนี้เขียนบทภาพยนตร์โดย Shoichi Maruyama (Rex: A Dinosaur's Story, Double Cross) และ Yoshihiro Nakamura (To Sing of Love) โดยได้รับแรงบันดาลใจจากเรื่องจริง นำแสดงโดย Kaoru Kobayashi (Love Letter), Kippei Shiina (Hana), Teruyuki Kagawa




โฮ่ง(ฮับ) หรือ Quill สร้างจากเรื่องจริงของสุนัขพันธุ์ Labrador Retriever ตัวหนึ่ง ซึ่งถูกกำหนดให้เป็นสัตว์นำทางคนตาบอดตั้งแต่ลืมตาดูโลก ช่วงหนึ่งปีแรก มันถูกเลี้ยงโดยครอบครัวเล็กๆ ครอบครัวหนึ่ง ซึ่งให้ความเอ็นดูมันอย่างดียิ่ง มันใช้ชีวิตวัยเด็กในสวนขนาดย่อมหลังบ้าน วิ่งเล่นสนุกสนาน และศึกษาสิ่งแวดล้อมไปพร้อมๆ กัน

จนกระทั่งวันเกิดครบหนึ่งขวบ มันก็จำต้องจากบ้านน้อยหลังนี้ ไปพักที่โรงเรียนฝึกสุนัข ที่นี่มันได้พัฒนาทักษะต่างๆ มีครูฝึกที่เคี่ยวเข็นให้มันมีระเบียบวินัย เพราะในอนาคต มันต้องแบกรับความรับผิดชอบที่ยิ่งใหญ่เกินตัว แม้ครูฝึกจะพบว่ามันเป็นสุนัขที่มีพรสวรรค์ แต่ก็ขาดสมาธิในการทำหน้าที่อย่างรุนแรง เขาจึงมุ่งมั่นที่จะเปลี่ยนแปลงนิสัยไม่ดีนี้ จนในที่สุด มันก็จบการศึกษา และพร้อมที่จะพบกับคู่หูคนใหม่ ซึ่งก็คือชายตาบอดวัยกลางคนจอมยโส ที่คิดว่าเขาสามารถเดินทางไปไหนมาไหนได้โดยลำพัง แต่ด้วยอุบัติเหตุแม้จะเพียงเล็กน้อย กลับเกิดขึ้นติดๆ กันหลายครั้ง เขาจึงได้รับการแนะนำให้หัดใช้สุนัขนำทาง ก่อนที่จะเกิดอันตรายร้ายแรง



จากความสัมพันธ์แบบไม่ค่อยราบรื่นนักในช่วงต้น ก็ค่อยๆ คลี่คลายลง และกลายเป็นความผูกพัน ตลอดชีวิตที่เหลือของชายตาบอด ทั้งยังรวมถึงครอบครัว ประกอบด้วยภรรยา ลูกชาย และลูกสาว ซึ่งมีช่วงเวลาสุข เศร้า และประทับใจ ก่อนที่ 16 ปีจะผ่านไป สุนัขนำทางตัวนี้ก็ถูกปลดระวาง และย้ายกลับไปสู่บ้านแรกที่มันเคยถูกเลี้ยง



แล้วเมื่อถึงวันแห่งการจากกับลมหายใจสุดท้าย ภาพเก่าของชีวิตมันก็หวนกลับมาให้รำลึก แม้จะเป็นชีวิตที่เรียบง่ายแต่ก็เปี่ยมไปด้วยคุณค่า การจากไปอย่างสงบ ก็อาจทำให้คนที่อยู่ข้างหลังหลั่งน้ำตา...

ถ้าเพื่อนๆ คนไหนที่เป็นคนรักสุนัข ลองไปดูนะคะ จะซึ้งมากๆ เลยค่ะ